Lizozom Nedir? Lizozom Nerede Bulunur?
  1. Anasayfa
  2. Hücre

Lizozom Nedir? Lizozom Nerede Bulunur?

0

Lizozom, alyuvarlar hariç bütün hayvansal hücrelerde, sıvı ortamda yaşayan tek hücreli canlılarda (amip, paramesyum gibi) bulunur.

Etrafı tek katlı zarla çevrili olan lizozomların içerisinde protein, karbonhidrat ve lipit gibi molekülleri parçalayan sindirim enzimleri bulunur. Lizozom oluşumunda sırasıyla ribozom, endoplazmik retikulum ve Golgi aygıtı görev alır.

Enzimler ribozomlarda sentezlenerek endoplazmik retikuluma verilir. Endoplazmik retikulumun kanallarıyla Golgi aygıtına taşınan enzimlerin etrafı bir zarla çevrilerek paketlenir. Küçük keseler hâlindeki bu yapılara vezikül denir. Bu vesiküllerin bazıları hücre içinde kalır ve lizozom organeline dönüşür. Bitki hücrelerinde lizozom organeli bulunmaz. Fakat içerisinde lizozoma göre daha az çeşitte ve miktarda enzim bulunduran kesecikler vardır.

Lizozomların içerisinde 60 kadar farklı enzimin bulunduğu belirlenmiştir. Bu enzimler, fagositoz ya da pinositoz yoluyla hücreye alınan büyük moleküllerin parçalanmasını ve hücrenin kullanacağı hâle dönüştürülmesini sağlar. Bu nedenle lizozomlar hücre içi sindirim merkezi olarak da bilinir. Ayrıca hücrede bozulmuş ya da yıpranmış yaşlı organeller de lizozomlar sayesinde parçalanarak ortadan kaldırılır. Bu olaya otofaji adı verilir.

Akyuvar hücresinde mikroorganizmanın lizozomla etkisiz hale getirilmesi
Akyuvar hücresinde mikroorganizmanın lizozomla etkisiz hale getirilmesi

Vücut savunmasında görev alan akyuvar hücreleri de lizozomlar sayesinde bakteri, virüs ve bunların toksik maddelerini etkisiz hâle getirir. Lizozom enzimleri organel içerisinde bulunduğu sürece aktif değildir. Herhangi bir etki sonucu lizozom içindeki enzimler sitoplazmaya dağılırsa hücreyi sindirir ve bu olaya otoliz denir.

Örneğin insan embriyosunda el ve ayak parmakları arasındaki boşlukların oluşumu, yaşlanmış ve görevini yerine getiremeyen hücrelerin ölümü ve kertenkelenin bir tehlikeyle karşılaştığında kuyruğunu bırakması otoliz olayına örnek olarak verilebilir.

  1. Hücre yüzeyindeki reseptörlerle mikroorganizmalar tanınır. Zardan bir cep oluşturularak mikroorganizmanın etrafı sarılır.
  2. Mikroorganizma etrafı zarla çevrili olarak hücre içine alınır.
  3. Lizozom, oluşturulan kese ile birleşerek enzimlerini kese içine aktarır.
  4. Sindirim enzimleri mikroorganizmayı parçalar. 5. Sindirilmiş mikroorganizma atıkları hücre dışına bırakılır.

İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir