Koruyucu hekimliğin ilk dönemi “semptomatik yani bulgusal” olarak belirtilmektedir. İlk insanlarda analitik olarak değerlendirme yapma kabiliyeti henüz oluşmadığından, yani hastalıkların nedeni ve sonucu konusunda bilinç oluşmadığından, her belirti ayrı bir hastalık olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla farklı her yakınma ve şikayet için ayrı bir tedavi uygulanmıştır. İşte bu döneme “Semptomatik yani Bulgusal” hekimlik adı verilmektedir. Bu dönemde çok sayıda hastalık bilinmez iken, en önde gelen sağlık uygulayıcıları “kırık ve çıkıkçılar ile iğneciler” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Koruyucu hekimliğin ikinci dönemi ise “laboratuvar” dönemidir. Louis Pasteur ve çalışma arkadaşları mikroorganizmaların hastalığa neden olduğunu ortaya koymuşlardır. Teknolojik gelişmeler, mikroskobun bulunması bu dönemin en önemli özellikleridir.
Sanayileşme ve artan ulaşım faaliyetleri bu dönemde hastalıkların kolayca yayılmasına katkı sağlamıştır. Kısa bir süre sonra koruyucu hekimliğin üçüncü basamağı olan “klinik” döneme adım atılmıştır. Bu dönemde aynı hastalıkların farklı kişilerde farklı sonuçlar ile seyrettiği ve kişisel özelliklerin hasatlık tedavisinde önemli bir rol oynadığının anlaşıldığı bir dönemdir. Bu dönemin en önemli anlayışı, hastalık yok hasta var kavramıdır.
Sosyal hekimlik ise dördüncü dönemi ifade etmektedir. Bu dönemde tedavi edilen kişilerin belirli bir süre geçtikten sonra aynı rahatsızlıklara tekrar yakalandıkları belirlenmiştir. Bu nedenle hastalıkları tedaviden çok, bu hastalıklara neden olan etkenlerden uzak durmak fikri oluşmaya başlamıştır.
Bu dönemde öne çıkan yaklaşımlar:
- Toplumda en çok öldüren en önemli hastalık
- Toplumda en çok sakat bırakan
- Toplumda en sık görülen ve
- Toplumda en çok iş ve güce mani olan hastalıkların tespiti
Halk sağlığı dönemi ise beşinci dönemi ifade etmektedir. Bu dönemde koruyucu sağlık hizmetleri ön plana çıkmış, korumak tedaviden daha kolay ve ucuz görüşü benimsenmiştir. Halk sağlığı döneminde sağlık hizmetleri sunumu ve ulaşımında eşitlik kavramı, korumaya öncelik, risk gruplarına öncelik, çevre koruma, ekip anlayışı gibi konular ön plana çıkmıştır.
Kaynak: Halk Sağlığı kitabı – Prof.Dr. Eray YURTSEVEN
