Organizmaların yapısında bulunan nükleik asitler (DNA ve RNA), nükleotit adı verilen birimlerden oluşmuştur.
Nükleotitler üç kısımdan meydana gelir. Bunlar; azotlu organik baz, 5 karbonlu şeker (pentoz) ve bir fosfat grubudur. Ayrıca nükleotidin azotlu organik baz ve pentoz şekerinden oluşan bölümüne nükleozit adı verilir.
Nükleotitlerin yapısında bulunan pentoz, bir taraftan glikozidik bağ ile azotlu organik baza bağlanırken diğer taraftan ester bağı ile fosfat grubuna bağlanır.
DNA’nın yapısında bulunan şeker, deoksiriboz; RNA’nın yapısında bulunan şeker ise deoksiribozdan bir oksijen atomu eksik olan riboz şekeridir.
Bir nükleik asit, alt alta dizilmiş ve birbirine bağlı çok sayıda nükteotitten oluşur. Alt alta gelen nükleotitlerden birinin şekeri ile diğerinin fosfatı arasında oluşan fosfodiester bağı nükleotitleri birbirine bağlar.
Nükleotitlerin yapısındaki azotlu organik bazlar iki grupta incelenir. Bunlar, iki halkalı yapıda olan pürin bazları ile tek halkalı yapıdaki pirimidin bazlarıdır. Pürin bazları, adenin ve guanin; pirimidin bazları ise sitozin, timin ve urasildir. Bu bazlardan timin sadece DNA’nın yapısında bulunurken urasil sadece RNA’nın yapısında bulunur.
- Nükleik asitler, yapılarında bulunan şekere göre (örneğin deoksiribonükleik asit) adlandırılır.
- Nükleotitler ve nükleozitler ise taşıdıkları organik baza göre (örneğin adenin nükleoziti veya adenin nükleotidi) adlandırılır.
