Kırık: Vurma, çarpma, düşme gibi durumların etkisiyle kemik bütünlüğünün bozulması sonucu kırıklar oluşur. Ayrıca yaşlılık döneminde kemik erimesine bağlı olarak kendiliğinden oluşan kırıklar da vardır. Genellikle kol ve bacak kemiklerinde kırık oluşur. Omurga kırığı en tehlikeli kırık çeşididir çünkü omurga kırıklarında omurilik zarar görebilir. Bu da kişinin felç olmasına neden olabilir. Omurga kırığından şüphelenilen bir kişi kesinlikle hareket ettirilmemeli, müdahale için sağlık ekipleri beklenmelidir. Kırığın iyileşmesi çocuklarda ve gençlerde hızlı gerçekleşirken, yaşlılarda uzun sürer.
Çıkık: Oynar eklemi zorlayan bir hareket sonucu kemiklerin eklem yerinden çıkmasıyla oluşur. Tıbbi müdahale olmadan eklem normal durumuna dönemez. Tedavi gecikirse kalıcı bozukluklar oluşabilir. Bu yüzden çıkık durumunda mutlaka uzman bir hekime giderek gerekli tedavi yapılmalıdır. Genelde omuz, parmak, bilek, çene, kalça gibi eklemlerde meydana gelir. Çıkık durumunda eklem yerinde şişlik ve morluk oluşabilir. Ayrıca eklem hareket ettirildiğinde ağrıya neden olur.
Burkulma: En çok görülen eklem yaralanmasıdır. Eklemlerin çevresindeki bağların ani ve sert hareketler sonucu kısmen yırtılması durumudur. Burkulma en sık ayak eklemlerinde görülür. Yüksekten atlama, ayağın içe veya dışa dönmesi, yüksek topuklu ayakkabılar burkulmaya neden olabilir. Burkulma sonucunda acı, şişme ve morarma oluşur.
Menisküs: Dizlerde bulunan, ekleme binen ağırlığı dağıtma görevi üstlenen kıkırdak yapıdır. Menisküs dokusu dizdeki travmalar sonucu yırtılabilir. Bu durum genelde sporcularda görüldüğü için menisküs yırtığı sporcu hastalığı olarak da bilinir. Menisküs yırtığı dizde ağrı, kilitlenme, hareket kısıtlılığı ve sıvı toplanması gibi durumlara neden olabilir. Mutlaka tıbbi tedavisinin yapılması gerekir.
Eklem Rahatsızlıkları
Eklem rahatsızlıkları eklem ağrıları ile kendini gösteren hastalıklardır. Osteoartrit (artroz ve ya kireçlenme) ve artrit (eklem iltihaplanması) en yaygın görülen eklem rahatsızlıklarındandır. Artroz eklemlerde aşınma ve yıpranma sonucu oluşur. Eklemi oluşturan kemiklerin karşılıklı yüzeylerinde eklem kıkırdağı bulunur. Böylece eklemin hareketi sırasında kemik yüzeyleri birbirine sürtünmez. Zaman içinde bu eklem kıkırdağı aşınır ve yer yer dökülerek altındaki kemik ortaya çıkar. Artroz yani kireçlenme denilen durum bu şekilde oluşur. Artroz en çok omurga (özellikle bel ve boyun bölgeleri), diz ve kalça eklemi gibi yük taşıyan eklemlerde görülür. Bunun dışında ayak, el parmakları gibi çok işleyen, hareketli eklemlerde ortaya çıkar.
Artroz ilerledikçe eklemlerde şişlik, kemik çıkıntıları ve şekil bozuklukları oluşur. Kemik yüzeylerin birbirine sürtünmesi sonucu kıtırtı şeklinde sesler duyulabilir. Tutulan eklemde işlev kaybı oluşur. Artroz 65 yaşın üzerindeki kişilerde, ağır fiziksel aktivite gerektiren işlerde çalışanlarda, ağır egzersiz yapanlarda ve aşırı kilolu olanlarda daha fazla görülür. Artirit eklemlerde meydana gelen iltihaplanmadır. Birçok çeşidi olan artritlerin en yaygın olanı romatoid artrit’tir. Romatoid artrit el bileği ve ayak bileği eklemleri gibi küçük eklemleri tutan bir hastalıktır. Hastalık aynı zamanda; akciğer, böbrek, göz, cilt, sindirim sistemi gibi birçok organı ya da sistemi de tutabilir.
Eklem hastalıkları başta sızı şeklinde hafif ağrı ile meydana gelir. Bu yüzden fazla önemsenmez ancak ileriki aşamalarda ağır ameliyatlara neden olabilir. Bu yüzden eklem ağrıları hissedildiği durumlarda doktora başvurulmalıdır.
Destek ve Hareket Sisteminin Sağlıklı Yapısının Korunması İçin Yapılması Gerekenler
Destek ve hareket sisteminin sağlıklı yapısını korumak için kişiler düzenli ve dengeli beslenmeli, spor yapmalı ve vücudun uygun duruş pozisyonunda olmasına dikkat etmelidir. Kemik ve kasların sağlığı için kişilerin beslenmelerinde et, süt, yumurta ve peynir gibi protein, kalsiyum ve fosfor içeren gıdalar olmalıdır. Ayrıca kemik sağlığı için D vitamini, D vitamininin görev yapabilmesi için de yeterince güneş ışığı alınmalıdır.
Düzenli spor ve egzersiz, kas ve kemikleri güçlendirir. Bu yüzden kişiler spor ve egzersiz yapmaya özen göstermelidir. Bunu yaparken kişiler yaşlarına ve sağlık durumlarına uygun bir spor dalı seçmeli ve ona göre bir egzersiz programı uygulamalıdır. Dik pozisyonda olmaya, ağır yük kaldırmamaya ve zorlayıcı hareketler yapmamaya dikkat etmek destek hareket sistemi sağlığını korumak için çok önemlidir. Menisküs, kas lifi kopması, burkulma, kırık, çıkık gibi durumlarda ya da eklem rahatsızlarında mutlaka tıbbi tedavi uygulanmalıdır.
