Genel anlamıyla bünyesinde deneysel çalışmalar, testler, analizler, araştırmalar yapılan ve bunların sonuçlarını gözleme olanağı sağlayan yerlere laboratuvar denir. Biyoloji laboratuvarında çalışma yaparken gerekli olan temel araç gereçler aşağıda tanıtılmıştır.
Lam ve Lamel: Mikroskop altında incelenecek preparatların hazırlanmasında kullanılan camdan yapılmış gereçlerdir. Hazırlanan örnek, lam üzerine uygulanır ve üzerine lamel kapatıldıktan sonra mikroskop altında inceleme gerçekleştirilir.
Deney Tüpü: İnce uzun, bir tarafı kapalı bir tarafı açık, içine kimyasalların konulduğu, 100 °C sıcaklığa dayanabilen deney aracıdır. Tüplük: Deney tüplerini koymak amacıyla tahta, metal veya plastikten yapılmış gereçtir.
Beherglas: Çözeltilerin hazırlanması, maddelerin karıştırılması, maddelerin ısıtılması gibi birçok işlemde kullanılan silindirik biçimli, cam malzemedir.
Erlenmayer: Dibi düz, koni biçimli cam malzemedir. Çözelti hazırlamaktan çözelti saklamaya kadar birçok amaçla kullanılmaktadır.
Balon: İçerisinde bazı çözeltileri hazırlamak, bazı kimyasal reaksiyonları gerçekleştirmek, ısıtma ve kaynatma işlemlerini yapmak amacıyla kullanılan cam malzemedir.
Huni: Süzme işleminde sıvıların, bir kaptan diğer bir kaba aktarılmasında ve toz hâlindeki katıların, dar boğazlı kaplara aktarılmasında kullanılan cam veya plastik malzemedir.
Süzgeç Kağıdı: Karışım, katı taneciklerin ayrılması için bir huni içine yerleştirilen kâğıttan geçirilir. Bu işleme süzme işlemi, işlemde kullanılan özel kağıtlara ise süzgeç kağıdı denir.
Mezür: Saf sıvıların ve çözeltilerin hacmini ölçmek için kullanılan, üzerinde mililitre cinsinden bölmeler bulunan, silindir şeklindeki cam malzemedir.
Baget: Karışımların hazırlanması sırasında maddeleri karıştırmak için kullanılan kalın cam çubuktur.
Laboratuvar Standı: Deneyler sırasında destek çubuğuna çeşitli araçları tutturmaya yarar.
Petri Kutusu: Yuvarlak biçimde, kısa kenarlı, cam malzemedir. Kültür elde etme amaçlı kullanılır.
Bisturi: Hayvan ve bitki yapılarının kesilip incelenmesi sırasında kullanılır. Ayrıca deneylerde kullanılacak malzemelerin daha da küçültülmesini sağlar.
İspirto Ocağı: Cam gövde, alüminyum fitil tutucu ve kapağından oluşur. Bazı deneylerde ısı kaynağı olarak kullanılır.
Sacayak: Isıtma ve kaynatma işlemlerinde ispirto ocağının üzerine konulan beherglas, erlenmayer vb. malzemeleri sabit bir şekilde tutmak için kullanılır.
Damlalık: Sıvı maddeleri, bir kaptan diğer bir kaba aktarmada kullanılan cam malzemedir.
Pastör Pipeti: Sıvıların güvenli bir şekilde aktarılmasını sağlayan tek kullanımlık plastik pipettir.
Termometre: Reaksiyon ortamının sıcaklığını ölçmede kullanılan cam malzemedir. Ölçülen sıcaklığın birimi santigrat derecedir (oC).
Santrifüj Tüpü: Altı dar ve sivri olan, santrifüj cihazı içinde kullanılan malzemedir.
Santrifüj Cihazı: Santrifüj tüplerinin yerleşeceği hazneleri bulunduran ve dakikada on binlerce devir yapabilen elektrikli cihazdır. Santrifüjün yüksek hızla dönmesi sırasında, tüp içindeki katı kısım merkezkaç kuvveti nedeniyle tüpün dibine toplanarak sıvı kısmından ayrılır.
Etüv: Isıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılan elektrikli cihazdır. Mikroorganizmaların üremesinde uygun sıcaklığı sağlar. Aynı zamanda sterilizasyon ve dezenfeksiyon işlemlerinde de kullanılır.
Hassas Terazi: Hassas teraziler en az on binde bir gram veya onda bir miligram (1/10.000 g veya 1/10 mg ) düzeyinde tartım yapabilen terazilerdir. Laboratuvarda kullanılacak olan maddelerin istenilen miktarda ayarlanması için kullanılır.
Mikroskop: Gözle görülmesi mümkün olmayan mikroorganizmaların, bitkisel veya hayvansal hücrelerin gözlemlenmesine olanak sağlayan laboratuvar gerecidir.
Bu malzemelerin yanı sıra biyoloji laboratuvarında benedict (benedik) çözeltisi, lugol çözeltisi, biüret çözeltisi, Sudan III çözeltisi, iyot çözeltisi, kongo kırmızısı, fenol kırmızısı, hidrojen peroksit, kireç suyu, eter, turnusol kağıdı ve kurutulmuş bağırsak gibi malzemeler de bulunur. Laboratuvarda çalışırken hijyen ve güvenliği sağlamak için eldiven, önlük, maske ve gözlük gibi malzemeler kullanılmalıdır.
Laboratuvarlarda yapılan deneylerde araç gereçlere, cihazlara ve çalışanlara yönelik tehlikelere karşı önlemler alma sürecine laboratuvar güvenliği denir. Laboratuvarlarda meydana gelen kazaların çok düşük bir bölümü teknik hatalardan, büyük bir bölümü ise insan hatalarından kaynaklanmaktadır. Laboratuvarda çalışılırken iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyulmalıdır.
