Tohumlu Bitkiler, gelişmiş kök, gövde, yaprak yapısına ve iletim demetlerine sahip bitkilerdir. Bazıları vejetatif yolla (eşeysiz) üreyebilirken birçoğu tohum adı verilen yapılarla eşeyli ürer.
Bir tohum dışarıdan içeriye doğru; tohum kabuğu (testa), besi doku (endosperm) ve bitki taslağından (embriyo) meydana gelir. Tohum kabuğunun kalınlığı bitki türlerine göre farklılık gösterir.
Tohum kabuğunun görevi, tohumun iç kısmındaki yapıları olumsuz çevresel etkilerden korumaktır. Besi doku, tohum çimlenmesi sırasında embriyonun gereksinim duyduğu besinleri sağlamakla görevlidir.
Besi dokunun yapısında depo maddesi olarak özellikle karbonhidrat, protein ve yağ bulunur. Ancak bunların tohumdaki miktarı bitki türüne göre değişiklik gösterir. Embriyo ise tohumun, yeni bir bitkiyi oluşturma kapasitesine sahip olan kısmıdır.
Tohumlu bitkiler açık tohumlu ve kapalı tohumlu bitkiler olmak üzere iki grup altında incelenir.
Açık Tohumlu (Kozalaklı) Bitkiler: Bu bitkilerde gerçek anlamda bir çiçek ve tohum taslağı yoktur. Bu nedenle tohum, kozalak adı verilen yapıların içinde gelişir.
Bu grupta çoğu iğne yapraklı olan ladin, ardıç ve çam bitkilerine ait türler bulunur. Bu bitkilerde yaprak dökümü yavaş gerçekleştiği için her mevsim yeşil renkli görünür.
Kapalı Tohumlu (Çiçekli) Bitkiler: Tohumları bir meyve ya da meyve yaprağı içinde geliştiği için kapalı tohumlu bitkiler olarak adlandırılır. Yeryüzündeki en gelişmiş organizasyona sahip bitkiler bu grupta yer alır. Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır. İletim demetleri gelişmiştir. Kapalı tohumlu bitkiler tek veya çok yıllık olabilir. Gövdeleri ise otsu veya odunsu yapıdadır. Kapalı tohumlu bitkilerin üreme organı çiçektir. Çiçeklerin çoğunda erkek ve dişi organ birlikte bulunur. Böyle çiçeklere tam çiçek denir.
Erkek organda polen (çiçek tozu), dişi organda ise yumurta üretilir. Çiçek tozlarının erkek organ başçığından dişi organın tepeciğine su, rüzgâr, böcek veya kuşlarla taşınmasına tozlaşma veya polinasyon denir. Bitki çiçeklerinin rengarenk olması ve çiçeklerden salgılanan aromatik bileşiklerin güzel kokulu olması, hayvanların ilgisini çekerek tozlaşmayı artırır. Tozlaşmanın ardından çiçekli bitkilerde döllenme olayı görülür. Bunun sonuncunda da meyve ve tohum oluşur.
Çiçekli bitkilerin tohumlarındaki embriyoda tohum yaprakları bulunur. Bunlara çenek adı verilir. Embriyosunda tek çenek bulunduran bitkilere tek çenekli bitkiler denir. Tek çenekli bitkiler, genellikle tek yıllık ve otsu gövdeye sahiptir. Buğday, arpa ve mısır gibi tahılların yanı sıra zambak ve lale gibi soğanlı bitkiler, tek yıllık ve otsu gövdeye sahip olan tek çenekli bitkilere örnek olarak verilebilir. Palmiye ağaçları ise tek çenekli olmasına rağmen çok yıllıktır.
Embriyosunda iki tane çenek bulunduran bitkilere ise çift çenekli bitkiler denir. Bu grupta yer alan bitkiler tek veya çok yıllık olabilir. Otsu ve odunsu gövdeye sahip türleri vardır. Ebegümeci, kekik ve bazı baklagiller (yer fıstığı, mercimek, fasulye gibi) tek yıllık ve otsu gövdeye sahip olan çift çenekli bitkilere örnek oluşturur. Elma, armut, kiraz ve kayısı gibi türler de çok yıllık ve odunsu gövdeye sahip çift çenekli bitkilerdir.
Hap Bilgi:
Tüm ağaçlar yaprak döker, ancak yaprak dökme zamanları türe ve hava şartlarına bağlı olarak değişir. Bazı ağaçlar sonbaharda yapraklarının tamamını döker, bazılarının yaprakları ise olgunluk dönemini tamamladıktan sonra dökülür. Çam, selvi, köknar ve ladin ağacının yıl boyunca yaprak değiştirmesine rağmen tamamen yapraksız bir dönemi yoktur. Bitkilerin yaprak dökme zamanını, çevresel değişimler ve kalıtsal faktörler belirler. Bitkilerin yapraklarını dökmesi besin, enerji ve su ihtiyacını azaltmasına; dolayısıyla soğuk ve kuru havalarda hayatta kalmasına yardımcı olur.
