Solucanlar ve Solucanların Özellikleri
  1. Anasayfa
  2. Canlılar Dünyası

Solucanlar ve Solucanların Özellikleri

0

Solucan dendiğinde ilk akla gelen toprakta yaşayan, silindirik gövdeli hayvanlardır. Oysa bu grupta yer alan çok çeşitli türler vardır. Bazıları mikroskobik, bazıları metrelerce uzunlukta, bazıları ince, bazıları çok kalındır. Vücutları iki taraflı simetriye (vücutlarının ön ve arkası, sağ ve solu birbirine simetrik olan) sahip hayvanlardır. Embriyonun gelişim dönemlerinde organlar üç doku tabakasından farklılaşır.

Çoğunlukla eşeyli ürerler. Denizlerde, tatlı sularda, karalarda ya da canlı vücudunda parazit olarak yaşayan türleri bulunur. Bu grup canlılar yassı, yuvarlak ve halkalı solucanlar olmak üzere üç gruba ayrılır.

Yassı Solucanlar: Bu solucanlar yumuşak, ince ve yassı vücutludur. Doku ve iç organ sistemlerine sahiptir. Vücutları ince olduğu için oksijen ve karbon dioksit alış verişini vücut yüzeyi ile yapar. Parazit olmayan türlerinde sindirim boşluğu vardır. Bu boşluğun tek açıklığı bulunur. Etçil canlılar olup küçük hayvanlarla beslenirler. Sindirilen besin sindirim boşluğundan vücut hücrelerine alınır. Parazit yassı solucanlarda sindirim boşluğu yoktur. Parazit olan türlerde üreme sistemi iyi gelişmiştir. Çevredeki uyarıların algılanmasını sağlayan sinir düğümleri ve sinirleri vardır.

Planaria (pilanarya), poliklad, trematoda (karaciğer kelebekleri) ve tenya (şerit solucan) yassı solucanların en tanınmışlarındandır.

Yassı solucan örnekleri
Yassı solucan örnekleri

Dünyada 200 milyon insan karaciğer, bağırsak, idrar kesesi vb. organlarında kan kelebeği denilen karaciğer kelebeği taşımaktadır. Bu parazit vücut ağrılarına, anemiye ve dizanteriye neden olur.

İnsanlar tenya larvalarının içinde bulunduğu kistleri taşıyan ve az pişmiş etleri yediği zaman bunları vücuduna alır. İnsanın bağırsağında ergin hâle gelen tenya 20 m ya da daha fazla uzunluğa ulaşabilir. Bu paraziti bağırsağında taşıyan insanlarda iştahsızlık, karın ağrısı, kusma, ishal, kansızlık gibi durumlar görülür.

Yuvarlak Solucanlar: Nemli topraklarda, tatlı sularda ya da denizlerde yaşar. Vücut yüzeyleri yumuşak ve esnek bir tabakayla örtülüdür. Vücutları yuvarlak ve uzundur. Yuvarlak solucanların 150 türü bitki ve hayvanlarda parazittir. Ascaris (bağırsak solucanı), Trichinella (tirişin), ve kancalı kurt insanlarda parazit olan yuvarlak solucan türlerindendir.

İnsanlarda parazit yaşayan ve hastalığa neden olan yuvarlak solucanlar
İnsanlarda parazit yaşayan ve hastalığa neden olan yuvarlak solucanlar

Yuvarlak solucanlarda solunum ve boşaltım vücut yüzeyinden difüzyonla gerçekleşir. Basit bir sinir sistemleri vardır. Kasları yardımıyla hareket eder. Eşeyli ürerler. Parazit olmayanlar da vardır. Bu türlerin bir kısmı küçük hayvanlar, bir kısmı da alg, mantar ve organik madde parçalarıyla beslenir. Sindirim boşluğunda ağız ve anüs olmak üzere iki açıklık vardır. Bazı yuvarlak solucanların larvaları insanların karaciğer, akciğer ve beyinlerinde kist oluşturur.

Halkalı Solucanlar: Vücutları halka şeklinde bölmelerden oluşmuştur. Vücutlarında baş bölgesi ayırt edilebilir. İki açıklığı ve özelleşmiş bölümleri olan gelişmiş sindirim sistemleri vardır. Bazıları etçil olup bazıları çürümekte olan bitkilerle beslenir. Suda yaşayanları ise suyu süzerek içindeki organik madde parçacıklarını besin olarak kullanırlar. Kapalı dolaşım sistemi görülür. Bu dolaşım sisteminde kan damarlardan oluşmuş bir ağ içinde bulunur. Dolayısıyla vücut boşluğuna yayılmaz.

Suda yaşayanları solungaç solunumu yapar. Karada yaşayan türleri ise oksijen, karbon dioksit değişimini nemli derilerinden difüzyonla gerçekleştirir. Boşaltım için gelişmiş özel yapıları, beyin ve sinir kordonlarından oluşmuş sinir sistemleri vardır. Işığa ve dokunmaya duyarlı basit duyu organları bulunur. Vücutlarını saran halkasal ve boyuna kaslarla hareket ederler. Eşeyli ürerler.

Halkalı solucan örnekleri
Halkalı solucan örnekleri

Toprak solucanı, deniz poliketi ve sülük bu grubun örnekleridir. Halkalı solucanlardan olan sülük kan emerek parazit olarak yaşar. Sülükten tıpta tedavi amacıyla yararlanılmaktadır. Toprak solucanının derisinden kanser tedavisinde kullanılan maddeler ve antibiyotik elde edilmiştir. Toprak solucanı protein bakımından da zengindir ve porsuk, kirpi, karga, baykuş, kara tavuk vb. hayvanların besin kaynağıdır.

Toprak solucanlarının faaliyetleri çiftçiler için önemlidir. Toprak solucanı toprağa açtığı galeriler nedeniyle toprağın havalanmasını, su geçirgenliğini artırır. Bu etkinliği toprağın verimliliğine katkıda bulunur. Toprağı besin ve oksijen yönünden zenginleştirerek bitki üretimini olumlu yönde etkiler.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir