Eşeysel bezler üreme hücrelerinin oluşturulmasında ve hormon salgılanmasında etkilidir.
Ergenlik dönemiyle aktifleşen bu bezler hipofizden salgılanan FSH ve LH hormonları tarafından uyarılarak faaliyet gösterir.
Eşeysel bezler; dişilerde ovaryum (yumurtalık), erkeklerde testis (er bezi) adını alır.
Ovaryumda östrojen ve progesteron hormonları, testislerden testosteron hormonu üretilir. Bu hormonlar üreme döngülerini ve eşeye özgü davranışları kontrol eder.
Östrojen
Hipofizden salgılanan FSH’nin ovaryumu uyarmasıyla salgılanır ve kana geçer. Östrojen adet döngüsünde (menstruasyon), yumurta hücresi oluşumunda, meme bezlerinin gelişiminde etkili olan bir hormondur.
Ayrıca dişiye özgü vücut yapısı, ince ses ve üreme organlarının gelişimi gibi ikincil eşeysel özelliklerin oluşmasını da sağlar.
Progesteron
Hipofizden salgılanan LH’nin yumurtalığı uyarmasıyla salgılanır. Döl yatağını (rahim) her ay döllenme olasılığına karşı kalınlaştırır. Böylece embriyonun döl yatağına tutunmasını ve gelişmesini sağlar.
Ayrıca hamilelik boyunca rahimdeki kas kasılmalarını önleyerek hamileliğin devamlılığını sağlar. Bu yüzden gebelik hormonu olarak da bilinir.
Testosteron
Hipofizden salgılanan LH’nin testisleri uyarmasıyla salgılanır. Testosteron hormonu, spermlerin olgunlaşmasında ve eşeysel organların gelişmesinde görevlidir.
Ayrıca erkeklere ait sakal ve bıyık çıkması, sesin kalınlaşması, kemik ve kasların erkeklere özgü biçimde gelişmesi gibi ikincil eşeysel özelliklerin oluşmasını da sağlar.
