Canlıların ortak özelliklerinden biri de üremedir. Bireylerin nesillerini artırmak amacıyla çoğalmasına üreme denir.
Üreme olayı, bireyin yaşamının devamı ile ilgili değildir ancak neslin devamı için şarttır. Bir canlının bazı bireylerinin üreme yeteneği olmayabilir. Örneğin işçi bal arıları kısırdır.
Üremeyle, türe ait genetik bilgiler nesilden nesile aktarılmış olur. Böylece populasyona eklenen bireyler ile populasyonların devamlılığı sağlanır. Ölümlerle eksilen bireylerin yerine üreme ile yeni bireyler eklenmiş olur.
Populasyon: Aynı tür canlıların oluşturdukları topluluğa populasyon adı verilir.
Üreme genel olarak eşeysiz ve eşeyli üreme olmak üzere ikiye ayrılır.
Eşeysiz üremede yavrular tek ata canlıdan oluşur. Eşeyli üremede ise dişi ve erkek bireylerin ürettiği üreme hücrelerinin birleşmesi sonucunda yavrular oluşur.
İçindekiler
Eşeysiz Üremenin Temel Özellikleri ve Canlılar İçin Önemi
Eşeysiz üreme, bir ata canlıdan kalıtsal özellikleri aynı olan yeni bireylerin oluşmasıdır. Eşeysiz üremenin temeli, mitoz hücre bölünmesine dayanır. Bu nedenle eşeysiz üreme sonucu oluşan bireyler arasında kalıtsal çeşitlilik görülmez.
Eşeysiz üreme, kısa sürede çok fazla yavrunun oluşumunu sağlar.
Eşeysiz üreme kısa bir sürede gerçekleştiği için birey sayısı artışı hızlıdır. Uygun ortam koşullarında birey sayısı artışı genellikle geometrik dizi şeklinde gerçekleşir.
Canlılarda eşeysiz üreme çok yaygın bir üreme şeklidir. Prokaryotlarda, ökaryot tek hücrelilerde, mantarlarda, bütün çiçeksiz bitkilerde, çiçekli bitkilerin pek çok türünde, süngerlerde, sölenterlerde ve bazı hayvan türlerinde eşeysiz üreme görülür.
Bazı canlılarda hem eşeysiz hem de eşeyli üreme görülebilir. Bal arılarında hem eşeyli üreme hem de eşeysiz üreme çeşidi olan partenogenez görülür.
Eşeysiz Üremenin Canlılar Üzerindeki Etkileri
Eşeysiz Üremenin Canlılara Avantajları
- Kalıtsal özelliklerin korunması
- Birey sayısının hızlı artması
Eşeysiz Üremenin Canlılara Dezavantajları
- Bireylerin değişen çevre şartlarına karşı dayanıksız oluşu
Eşeysiz Üremenin Çeşitleri
Eşeysiz üreme; bölünerek üreme, tomurcuklanma, sporla üreme, rejenerasyon, partenogenez ve bitkilerde görülen vejetatif üreme olmak üzere altı çeşittir.
- Bölünerek Üreme
- Tomurcuklanma
- Sporla Üreme
- Vejetatif Üreme
- Rejenerasyonla Üreme
- Partenogenez
